Wnioskodawca: COIN Krzysztof Bucholski
Budowa Turowskiego Młyna – suszarni ziół i spichlerza planowana jest na podstawie zgody na budowę BOŚ.6740.1111.2017 z dnia 6.07.2017. Obiekt znajdować się będzie w bezpośrednim sąsiedztwie stanowiska archeologicznego st. VIII (AZP 31-58/15) na rzeką Marózką (Lubienicą). Data budowy 1467 rok oparta jest na zapisach Wojciecha Kętrzyńskiego „O ludności polskiej w Prusiech niegdyś Krzyżackich” - nabycia Dóbr Turowskich przez Gołyńskich oraz badaniach archeologicznych prowadzonych przez zespół Adama Mackiewicza wraz z wynikami badań dendrochronologicznych. Architektura budynku wzorowana jest stylem jednego z nielicznych ocalałych obiektów w tej okolicy o charakterystycznej architekturze – tzw. „rządcówką” w Zybułtowie.
Młyny wodne to dawniej lokalne centra przemysłu wiejskiego, które służyły nie tylko do produkcji mąki z różnych zbóż i innych roślin, ale i obiekty wykorzystujące energię wodną jak: tartaki, olejarnie, folusze, smolarnie, gonciarnie oraz w późniejszym okresie obiekty wyposażone w wiórownice, międlnice do lnu (gręplarki), prasy, sieczkarnie, cyrkularki itp. Młyn wodny to zazwyczaj również kantor młyński czyli ośrodek handlu towarowego, często bijący swoją zastępczą monetę – żeton jako środek płatniczy. Młyn czasem pełnił więc funkcję menniczą dla mincerza, wykorzystującego siłę młotów oraz był siedzibą młynarza-ekonoma odpowiedzialnego za wiarygodność miar, rozliczeń i jakość produkcji również w charakterze eksperta.
Browina, na kolonii której znajdował się Turowski Młyn, była jeszcze przed II wojną światową nie tylko ośrodkiem polskiego ruchu narodowego, ale i rozwiniętą gospodarczo wioską posiadającą karczmę żydowską, sklep kolonialny, sklep z artykułami metalowymi, młyn ręczny i szkołę. Niewątpliwie Turowski Młyn musiał pełnić przez wieki istotną rolę w życiu majątku w Turowie ( w tym dóbr majątku kościoła katolickiego) oraz w życiu ludności z okolicznych wiosek.
Młyny wodne pełniły również ważną kulturotwórczą rolę życia we wsi, powstawały związane z nim przysłowia oraz lokalne wierzenia. Również Turowski Młyn posiada zachowany przekaz o zwyczajach lokalnej ludności związany z Nocą Świętojańską.
Okolica Browiny słynęła w mazurskiej tradycji ze zbioru z naturalnych stanowisk ziela „chućkogój” czyli żywokostu lekarskiego (por. „A dąb rośnie. Antologia reportażu o Warmii i Mazurach po 1945 roku”). Są znane inne przykłady lokalnego wykorzystania ziół. Celem projektu jest dalsze badanie wykorzystania mazurskich tradycji zielarskich między innymi w produkcji mączek zielarskich, które służyły jako produkt spożywczy i leczniczy, herbat ziołowych, olejków produkowanych z wykorzystaniem możliwości pras młyńskich i innych obecnie dostępnych technologii. Projekt ma również podjąć odważną próbę, jako jedyny w regionie, odtwarzania tradycji produkcji różnych pachnideł (perfum, zapachów). Zioła i zasoby naturalne lasu pomagały człowiekowi w higienie osobistej, utrzymaniu porządku i higienie miejsc zamieszkania, lokalnych zwyczajach, wierzenia i zabobonach, a także w walce z insektami. Zachowało się bardzo mało informacji na temat tego zajęcia, które było od tysięcy lat obecne w kulturze codziennej nie tylko tej społeczności lokalnej.
Turowski Młyn ma w przyszłości zajmować się odtwarzaniem tradycji młynarstwa, zielarstwa, olejkarstwa i pachnidlarstwa z produkcją herbaty i mączki ziołowej, olejków i pachnideł wzorowanych na dawnych mazurskich zwyczajach gospodarczych. Do wszystkich tych procesów produkcyjnych niezbędna jest suszarnia i spichlerz do przechowywania wyprodukowanych półproduktów i produktów w które wyposażony był każdy kompleks młyński. Obiekt będzie wyposażony w sprzęt do suszenia, cięcia, mielenia, wyciskania, destylowania surowca zielarskiego. Kryterium podstawowym w wyborze surowca i metody produkcji będą tradycyjne lokalne przepisy i zwyczaje dostosowane do współczesnych możliwości i potrzeb rynku gospodarczego.
Ważną funkcją Turowskiego Młyna będzie również kantor młyński czyli biuro skupu surowca podlegającego obróbce, sprzedaży produktów, pośrednictwa w handlu lokalnym, a także pomocy i doradztwie we wzajemnej współpracy zainteresowanych osób i instytucji.
Celem projektu jest również animacja życia społecznego opartego na lokalnych tradycjach, obchodzeniu kulturowo zakorzenionych świąt i zwyczajów ludowych. Misją projektu jest ocalenie wielowiekowej tradycji funkcjonowania obiektu we współczesnych realiach gospodarczych. Powstanie nowego obiektu - Turowskiego Młyna - to ogromna szansa dla lokalnej wytwórczości na pograniczu gmin: Kozłowo, Dąbrówno, Grunwald. Jest to okolica mocno związana z polską historią i z wydarzeniami ważnymi dla losów całej Europy. To tu rozegrana była bitwa pod Grunwaldem w 1410 r., czy w 1914 r. bitwa pod Tannenbergiem, zaś w 1920 r. polska społeczność w Browinie, Turowie i Turówku odniosła zwycięstwo w plebiscycie.
Projekt jest pomysłem na wzrost konkurencyjności gospodarki oraz na wzrost liczby i jakości powiązań sieciowych. Obszar gminy Kozłowo to obszar peryferyzacji społeczno-gospodarczej. Wzrost atrakcyjności turystycznej i efektywna promocja produktów turystycznych oraz lepsze wykorzystanie walorów przyrodniczych dla aktywizacji społeczno-gospodarczej to szansa tej części obszaru gminy i gmin sąsiednich. Odtworzenie tradycji rzemieślniczych dawnego obiektu przemysłu wiejskiego i życia społeczno-kulturowego obszaru związanego historią Plebiscytu 1920 roku prawie 100 lat temu, to ogromna szansa dla ratowania zanikającej mazurskiej społeczności lokalnej. Produkcja regionalna wysokiej jakości, wzorowana na dawnych przepisach herbat i mączek o działaniu prozdrowotnym oraz odtworzenie na nowo dawnego rzemiosła sztuki pachnidlarskiej może stanowić nową, do tej pory nieznaną wizytówkę turystyczną regionu.
